RECENSIE DORIAN door het NNT (***): Wilder dan Wilde, maar niet altijd even spannend
De speciaal voor deze voorstelling extreem getrainde Bram van der Heijden als Dorian. Foto Reyer Boxem
Na het ontslag van regisseur Julie Van den Berghe, een jaar geleden, luidde de vraag hoe het bij Noord Nederlands Toneel verder moest met het teksttoneel. Sneeuwde dat onder in de multidisciplinaire aanpak van het fusiegezelschap NNT/Club Guy & Roni? Dorian geeft daarop een overtuigend antwoord. Nee. Gelukkig maar.
De Belgische theatermaker, modeontwerper en beeldend kunstenaar Christophe Coppens maalt niet om een woordje meer of minder. In samenwerking met Javier Barcala maakte hij een grondige bewerking van Het portret van Dorian Gray , de enige roman van Oscar Wilde. Best een lange zit, met die tweeëneenhalf uur, maar na afloop voelde dat korter.
Vergelijking
Het was eerder het eerste deel waarin de bezoeker zich mocht afvragen waar de zindering bleef. Een vergelijking met het boek is als dansen op het slappe koord, door de extreme zwiep die de maker aan de inhoud geeft. Maar toch. Wilde creëerde een broeierige spanning, gesitueerd in de Britse upperclass, waarin de schilder van Dorian’s portret en diens adellijke en vilein humoristische vriend dingen naar Dorian’s aandacht. Coppens trekt het verhaal naar de wereld van de moderne kunst.
De cynische ‘lord’ van het boek is vervangen door de extravagante kunstverzamelaar Bambi Pelecano, niet onderkoeld maar juist karikaturaal gespeeld door Bien de Moor. Zij weet wel raad met de spitsvondige woordenstroom, tegenover schilder Ava Ravenstein (een ingetogen acterende Veerle van Overloop) die in de verhouding al (te) snel het onderspit delft. De Moor kan theatraal vol aan de bak en pakt lekker uit. Bewegend rond de poserende Dorian blijft het alleen wat al te lang bij die vette uithalen, voordat de voorstelling tot ontwikkeling komt. Toe maar.
Perfect lichaam
Zoals de roman-Dorian blijft ook de Coppens-versie tot het einde jong. Alleen roept hij nu al snel dat hij daar inderdaad ook op uit is. Dorian wordt gespeeld door Bram van der Heijden, die zich al vanaf december het schompes heeft getraind om een perfect lichaam te concipiëren. Dat is gelukt. Aanvankelijk heet Dorian nog Igor, maar na de vemeende betrokkenheid bij de dood van zijn vriendin krijgt hij op last van Bambi een nieuwe identiteit aangemeten.
De narigheid begint op een feestje bij Bambi thuis, waar we oud-NNT’er Martijn de Rijk terugzien, als snobistische would be -kunstkenner, die als een soort kluchtfiguur werkelijke alle denkbare kunstclichés uit de kast trekt. Een fijne rol. Christophe Coppens moet als ervaringsdeskundige een grondige hekel hebben ontwikkeld aan de wereld van galeries en verzamelaars, om dit zo uitvergroot te durven verbeelden.
Visueel prachtig
Anders dan in het boek is Dorian Gray in Dorian zelf ook kunstenaar. Waar hij bij Wilde als niemand ontziende en alles verpulverende genotszoeker eeuwig jong blijft, probeert hij in Coppens’ versie in die eeuwige jeugd ook nog een kunstwerk van zijn eigen leven te maken, gestaag verwordend tot een zielig wezen dat volkomen aan drugs is verslingerd. Dat levert visueel prachtige scènes op, want laat de kunstenaar Coppens maar schuiven. Ook in zijn kostuumontwerp. Wat een weelde. En wat goed dat het NNT onder leiding van Helga Richter zo’n mooi kostuumatelier heeft,
Magistrale Van der Heijden
Sterkste moment in de voorstelling is dat waarin De Rijk’s personage, op de hoogte van het Igor-verleden, Dorian gezeten voor de camera interviewt. Dan kan Van der Heijden zijn magistrale actueertalent tonen, als de door drugs opgefokte en paranoïde kunstenaar. Het is een moment van een kracht en een inhoudelijke spanning, die verder te weinig constant in de voorstelling aanwezig is. In die scène trekt de op hol geslagen Dorian van leer tegen de uitwassen van de sociale media, het ikke ikke van Instagram, en knalt zo in feite ook zichzelf omver.
Deze Dorian heeft vele gezichten: Momenten om van te genieten, momenten van kom op. Bevredigend maar niet steengoed. En dat slot, na het het fatale einde, met die kunstenaarshemel, dat kan echt niet meer.
Voorstellingsgegevens
Gebeurtenis: Theatervoorstelling Dorian door het Noord Nederlands Toneel Tekst: Javier Barcala Regie, decor en kostuumontwerp: Christophe Coppens Spel: Bram van der Heijden, Bien de Moor, Veerle van Overloop, Martijn de Rijk, Julia Akkermans, Olaf Ait Tami Gezien: 29/9 Stadsschouwburg Publiek: vrijwel uitverkocht Nog te zien: tournee t/m 14 december, zie www.nnt.nl
